Türkiye’de zehirli yılanlar, özellikle ülkemizin Doğu Anadolu ve Güneydoğu alanlarında yaygın olarak varlığını sürdürmektedir. Bunun en büyük nedeni ise bu bölgelerin dağlık ve engebeli oluşudur. Birçok zaman yılanların zehirli olup olmadığını anlamanın kolay olmadığını ve hatta uzmanlık gerektirdiğini söyleyebiliriz. Zehirli yılanlar çoğu zaman insanların ölümü ile sonlanacak sonuçlara yol açabilmektedir. Bu nedenle eğer kırsal alanlarda yaşıyorsanız mutlaka yılanların bazı özelliklerini ve olumsuz durumlarda yapılması gereken durumları bilmeniz gerekmektedir. Zehirli yılanların büyük bir özelliği vardır. Bu yılanlar taciz edilmediği sürece insanlara asla saldırmayacaklardır. Ancak bazen siz onları rahatsız etmeseniz bile zehirli yılanlar yaptığınız hareketleri veya yaklaşımları tehdit algılayarak saldırabilirler. Bu nedenle zehirli yılanlar sadece Türkiye’de değil dünyanın her yerinde çok tehlikelidir. Ancak ülkemizde zehirli yılanlara yönelik tıbbi müdahale yöntemleri çoğu yerde oldukça yetersizdir. Bu nedenle Türkiye’de zehirli yılanlar, birçok ülkeye göre çok daha tehlikelidir.
Türkiye'nin yılan faunası, yaklaşık 40'dan fazla farklı türü kapsar ve ülkedeki zehirli yılanlar Viperidae ailesine dahildir. Bu grup, özellikle yoğun olarak Çukurova bölgesinde Vipera Ammodytes (Boynuzlu Engerek) ve Vipera Lebetina (Koca Engerek) türleriyle temsil edilir. Zehirli Viperidae yılanlarının vücutları genellikle hematotoksik yani kan hücrelerine zarar veren ve nadiren de nörotoksik, sinir sistemi üzerinde etkili zehir üretir.
Zehirli yılanlar beş ana kategoride toplanır:
1) Viperidae, Engerek Yılanları,
2) Colubridae, Kırbaç Yılanları,
3) Elapidae, Mercan ve Kobra Yılanları,
4) Hydrophylidae, Su Yılanları,
5) ve Atractaspididae, Kazıcı Engerek Yılanları.
Yılanları zehirli ve zehirsiz olarak ayırmak biraz zor olsa da, Türkiye'de görülen yılanların dünyadaki diğer zehirli türler ile olan belirgin ayrımları şunlardır:
a) Zehirli yılanların baş kısmında (dorsalinde) çok sayıda küçük pul bulunurken, zehirsiz yılanlarda daha büyük ve genellikle 9'dan az pul bulunur.
b) Zehirli yılanlarda göz ile alt çene kenarı arasındaki pullar birden çok sıradır, zehirsiz yılanlarda ise tek sıralıdır.
c) Zehirli yılanların kuyrukları küt ve kalındır, zehirsiz yılanların kuyrukları ise uca doğru incelir.
d) Zehirli yılanların vücutları lekelidir, zehirsiz yılanların vücutları genellikle lekesizdir.
e) Zehirli yılanların göz bebekleri elips şeklindedir, zehirsiz yılanlarınki ise yuvarlak.
f) Zehirli yılanların başları üçgen ve boyunları belirgin, zehirsiz yılanların başları elips ve boyunları daha az belirgindir.
g) Zehirli yılanların üst çenelerinde genellikle iki adet zehir dişi bulunur, zehirsiz yılanlarda bu dişler yoktur.
h) Bazı zehirli yılanlar canlı doğururken, zehirsiz yılanlar genellikle yumurtlarlar.
Türkiye'deki yılan türleri genellikle Viperidae, Colubridae ve Boidae ailelerine aittir. Ayrıca şimdiye kadar tanımlanmış Elapidae (Mercan ve Kobra Yılanları) türüne ait Çöl Kobrası da Türkiye’de karşılaşılan tek kobra türü olarak dikkat çeker.
Şimdi Türkiye’de yaşayan zehirli yılan türlerine bir göz atalım. Türlerine göre detaylı bir ayrım yapmadan önce Türkiye'de en sık görülen zehirli yılanları sıralarsak, liste şu şekilde oluşur;
1) Anadolu Engereği, Küçük Engerek (Vipera Anatolica)
2) Beyaz Bantlı Dağ Engereği (Montivipera Albizona)
3) Boynuzlu Engerek (Vipera Ammodytes)
4) Siyah Engerek (Vipera Kaznakovi)
5) Koca Engerek (Vipera Lebetina)
6) Çoruh Engereği (Vipera Pontica)
7) Baran Engereği (Vipera Barani)
8) Ağrı Engereği (Vipera Raddei)
9) Vagner Engereği (Vipera Wagneri)
10) Küçük Engerek (Vipera Ursinii)
11) Şeritli Engerek (Vipera Xanthina)
12) Bulgar Dağı Engereği (Vipera Bulgardaghica)
13) Kafkas Burunlu Engereği (Vipera Transcaucasiana)
14) Çukurbaşlı Yılan (Malpolon Monspessulanus)
15) Kedi Gözlü Yılan (Telescopus Fallax)
16) Walterinnesia Aegyptia (Çöl Kobrası)
17) Kum Yılanı (Eryx Jaculus)
Türkiye'deki bu zehirli yılanların türlerine göre sınıflandırması ve özellikleri ile şu şekildedir;
A) Engerek Yılanları (Viperidae Ailesi)
Özellikle Viperidae ailesi (Engerek Yılanlar), ülkemizde sıklıkla rastlanan yılanlardandır. Bu ailenin yılanlarında, kısa maksilla kemiği üzerinde bir çift veya daha fazla zehir dişi bulunur. İnsanlara ısırıldıklarında genellikle şiddetli hemotoksik etki gösteren zehirleri bulunur ve bu zehirler ilaç yapımında da kullanılır. Göz bebekleri dikey ve elips şeklindedir, başları genellikle boyunlarından daha geniştir. Bu yılanlar genellikle kalın yapıda ve kısa kuyrukludur. Başlarının üst tarafı çoğunlukla pullarla örtülüdür. Ülkemizde Viperidae ailesine ait 13 farklı vipera (engerek) cinsi görülür. Bu türlerin detaylandrıması ile ise şu şekildedir:
1) Anadolu Engereği, Küçük Engerek (Vipera Anatolica)
Vipera anatolica, aynı zamanda Anadolu Engereği ya da Küçük Engerek olarak bilinen, Türkiye'ye özgü bir engerek türüdür ve Viperidae ailesinin bir üyesidir. Diğer tüm engerek türleri gibi bu tür de zehirlidir. Yüz şekli genellikle oval olup, diğer birçok engerek türünün aksine belirgin bir boyun bölümü bulunmaz. Başının üst kısmı belirgin plakalar ve minik pullarla kaplıdır ve başın üst ve yanlarında koyu bantlı lekeler bulunur. Sırtın genel rengi, taban rengi, zeytin yeşili ve gri tonları arasında değişir. Sırt deseni genellikle yuvarlatılmış köşeleri olan zikzak bir bant şeklindedir. Karın rengi, erkeklerde daha büyük siyah benekler olacak şekilde değişir. Dişi yılanlarda hem sırt hem de karın zemin rengi hafifçe kahverengi tonludur. Boyları genellikle 35-43 cm arasında değişir. Sadece Türkiye'nin güneybatısında, Elmalı'nın 20 km doğusunda yer alan Kohu Dağı'nda yaşarlar. Bu tür genelde ormanlık alanlar ve sedir ağaçlarının yoğun olduğu taşlık alanlar gibi habitatları tercih eder. En yaygın olarak bulundukları alanlar dağlık bölgelerdir. 1500-2265 metre yükseklikteki Akdeniz step bitki örtüsü içerisinde yaşamlarını sürdürürler.
Anadolu Engereği
2) Beyaz Bantlı Dağ Engereği ( Montivipera Albizona )
Montivipera albizona, aynı zamanda Beyaz bantlı dağ engereği veya Sivas engereği olarak bilinir. Türkiye'nin merkez dağlık bölgelerine endemik olan, Viperidae ailesine ait bir engerek türüdür. Diğer tüm engerek türleri gibi Beyaz Bantlı Dağ Engereği de zehirlidir. Bu türün boyutları genellikle 60-130 cm arasında değişir. Baş, belirgin şekilde boyundan ayrılan üçgen biçimindedir ve başın ön ve arka kısmı küçük kabarık pullarla kaplıdır. Sırtı, başın hemen arkasından kuyruğa kadar uzanan, yanları siyah çizgilerle çevrili beyaz lekeler üzerine kurulu grimsi bir zemine sahiptir. Bu lekeler, büyük kırmızı lekelerle birbirinden ayrılır. Başın üstünde iki büyük, siyah, yatık leke bulunur. Gözün köşesinden başlayıp ağız açıklığının sonuna kadar uzanan koyu renkli bir çizgi bulunur.
Karın kısmı, üzerinde düzensiz ve dağınık siyah noktaların bulunduğu grimsi beyaz tonlardadır. Bu tür, Türkiye'nin merkezi bölgelerinde, Sivas Kumlaç Dağları ile Yama Dağları arasında ve Kahramanmaraş Balık Dağları'nda bulunmuştur. 2019 yılında Adıyaman'daki Nemrut Dağı'nda da görülmüştür. Dağlık alanlarda, özellikle kayalık ve çalılık bölgelerde yaşarlar. Genellikle 1500-2000 metre yüksekliğe sahip dağlarda bulunurlar.
Beyaz Bantlı Dağ Engereği
3) Boynuzlu Engerek (Vipera Ammodytes)
Burunlu engerek olarak da isimlendirilir. Boynuzlu engereğin adından da anlaşılabileceği gibi bu yılan türünün baş kısımlarında boynuza benzer iki büyük çıkıntı bulunmaktadır. Bu çıkıntılar, genellikle yavrularda da görülebilmektedir. Şeritli engereğin sırt yapısında bulunan baklava desenlerine istinaden büyük görüntü farkları bulunmaktadır. Bu türün sırtında birçok benek bulunmaktadır. Bu benekler sarı ve kahverengi renklerinde oluşumlar gösterebilmektedir. Sırt kısmı genellikle kül rengi, sarımsı veya gri kahverengi tonlarındadır. Bu renk zemin üzerinde esmer kahverengi bir zikzak bant dikkat çeker. Bu bandın kenarları genellikle iç bölgelerden daha koyudur. Kuyruğun uç kısmı pembemsi sarı, alt taraf ise sarımsı beyazdır. Bu türün boyu genellikle 55 cm'ye kadar çıkar. Yılanın başının ucu sivri, arka kısmı geniş ve boynu incedir. Başının üst kısmı önde ve ortada küçük karinasız pullarla, diğer kısımları ise plaklarla kaplıdır. Yılın Eylül, Ekim aylarında kış uykusuna yatarak Nisan ayına kadar ortalarda görülmezler.
Boynuzlu Engerek
Türkiye'de bu tür genellikle Trakya'nın kuzeyi, Batı ve Güney Anadolu, ayrıca Kuzeydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde bulunur. Zehri insan için çok tehlikelidir. İnsanlar için tehlikeli olan bu yılanlar zehirli dişleri aracılığı ile zehrini enjekte ederler. Ayrıca boyları şeritli engereğe göre 10-20 cm daha kısa olabilmektedir.
Boynuzlu engerek yılanları Türkiye’de Zehirli Yılanlar arasında nesli gittikçe tükenen yılanlar arasında yer almaktadır. Yaşam alanları kısa boylu bitkiler olan bu yılan, daha çok bahçe, tarla gibi alanlarda yaşamaktadır. Bu nedenle insanlar ile daha sık karşılaşabilmektedirler.
4) Siyah Engerek (Vipera Kaznakovi)
Kafkas Engereği olarak da isimlendirilen Siyah Engerek bilimsel olarak Vipera Kaznakovi sınıfıdır. Bu yılanın başı üçgen şeklinde, ince boyunlu ve vücut boyu genellikle 50-60 cm arasındadır. Başının üst kısmı karinasız pullarla ve plaklarla kaplıdır. Sırt tarafının zemin rengi genellikle sarıdan tuğla kırmızısına kadar değişirken, alt tarafı siyah olup üzerinde dağınık sarımsı lekeler bulunur. Türkiye'deki yayılış alanı genellikle Doğu Karadeniz Bölgesi'ni kapsar ve yalnızca Hopa civarında bulunur.
Siyah Engerek
5) Koca Engerek (Vipera Lebetina)
Bu yılan türünün boyu 2 m, ağırlığı ise 3 kg'ya kadar çıkabilir. Boyları bazen 200 cm kadar uzayabildiği için oldukça uzun bir görünüme sahiplerdir. Türkiye'deki yılan türleri arasında en zehirli, en uzun ve en kalın olanıdır. Isırdığı fareyi birkaç saniye içinde öldürür. Başının ucu küt, boyun ise bariz bir şekilde incelmiştir. Başının üst kısmı tamamen karinalı küçük pullarla kaplıdır. Üst tarafı genellikle gri veya esmer kahverengi olup; orta kısmı tuğla kırmızısı renkte olabilir.
Diğer engerek yılanlarına göre çok daha rahat bir şekilde ayırt edilebilen bir yılan türüdür. Çünkü bu yılanın rengi biraz daha açık kahverengi ve üzerinde bulunan benekleri daha sarımsıdır. Bu nedenle bakıldığı zaman diğer engerek yılanlarından rahatlıkla ayrıştırılabilmektedir. Koca engerek isimli yılanın üzerinde bazen siyah noktalar bulunabilir. Bu noktalar sizi aldatmasın. Genellikle fare, kurbağa ve bazen hayvanların yumurtalarını yiyerek beslenebilmektedir. Diğer yılanlara göre oldukça yavaş hareket etmektedirler.
Koca Engerek
Bu tür Türkiye'de genellikle Adana civarı ile Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde bulunur. Ülkemiz içerisinde genellikle ovalarda yaşamını sürdürmektedir. Ayrıca bu yılan taşlık alanları ve terk edilmiş evler gibi alanları da çok sevmektedir. Biraz daha serin yerlerde yaşamını sürdürmektedir. Yükseklik olarak ise 1500 metre kadar yükseklikler bu yılan için en ideal yaşam alanlarıdır.
6) Çoruh Engereği (Vipera Pontica)
Bu yılan türü nispeten ince boyunlu olup, vücut boyu genellikle 40-50 cm arasındadır. Başının üst kısmı karinasız pullar ve plaklarla kaplıdır. Sırtının zemin rengi gri kahverengi olup üzerinde bariz ve yer yer birleşerek zikzak bant şeklinde enine siyahımsı lekeler bulunur. Kuyruğun ucu yeşilimsi sarıdır. Bu türden yalnız 2 yavru ve 1 ergin numune bilinmektedir. Bu engerek türü genellikle yabancılar tarafından toplatılıp yurt dışına götürülür. Vipera pontica, Türkiye'de yalnızca Artvin İli’nde Çoruh Vadisi ile Çamlıhemşin civarında bulunmaktadır.
Çoruh Engereği
7) Baran Engereği (Vipera Barani)
Bu yılanın boyu 55 cm'ye kadar çıkar. Başın ucu sivri, arka kısmı geniş ve boynu incedir. Başın ön kısmı önde ve ortada küçük karinasız pullarla, diğer bölümleri ise plaklarla kaplıdır. İncelenen örneklerin çoğu siyah renkte olup, bu tür yalnızca Türkiye'de endemik olarak bulunur. İlk olarak Sakarya'da keşfedilen bu engerek türü, daha sonra 1992 yılında toplam 4 ayrı örneği ile Silifke civarındaki Toroslar'da görülmüştür.
Baran Engereği
8) Ağrı Engereği (Vipera Raddei)
Bu türün boyu 100 cm'ye kadar çıkar, başı belirgin bir üçgen şeklinde ve ince boyunludur. Sırt tarafı gri kahverengi tonlarındadır ve üzerinde zikzak şeklindeki bant veya köşeli lekeler bulunur. Zehirleri insanlar için tehlikeli olabilir, ancak bu türün ısırması sonucu ölüm olayının olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Türkiye'de genellikle Kars, Ağrı ve Iğdır illerinde, ayrıca Van ve Hakkari'nin İran ve Irak sınırlarına yakın bölgelerinde yayılım gösterir.
Ağrı Engereği
9) Vagner Engereği (Vipera Wagneri)
Bu türün güzel desenleri vardır ve vücut boyu 50-90 cm arasında değişir. Boynu belirgin bir şekilde ince, başının üst kısmı karinalı küçük pullarla kaplıdır. Sırt kısmı genellikle gri veya kahverengi bej tonlarındadır ve belirgin lekelere sahiptir. Türkiye'de yalnızca Kars ilinin sınırları içinde bulunur.
Vagner Engereği
10) Küçük Engerek (Vipera Ursinii)
Bu türün boyu genellikle 50 cm veya biraz daha uzun olabilir, bu da onu küçük bir yılan yapar. Başının üst kısmı karinasız pullar ve plaklarla kaplıdır. Sırt kısmının zemin rengi genellikle soluk kahverengi, sarımsı veya zeytin yeşili tonlarındadır. Türkiye'deki en küçük zehirli yılan türüdür ve genellikle Kuzeydoğu ve Güneybatı Anadolu Bölgeleri'nde bulunur.
Küçük Engerek
11) Şeritli Engerek (Vipera Xanthina)
Osmanlı engereği (Ottoman viper) olarak da bilinirler. Bu yılanın başı belirgin bir üçgen şekli ve ince boyunlu olup, yapısı kalındır. Başın arkasında 2 iri siyah leke ve siyah bir temporal şerit bulunur. Alt kısmının zemin rengi sarımsı beyazdır. Boyu genellikle yetişkinlerde 70 ile 80 cm aralığında değişiklik göstermektedir. Sırt kısmının zemin rengi genellikle gri kahverengi tonlarındadır. Bu yılan türünün sırt kısımları tamamen kül renginde olur ve üzerinde çok büyük benekleri bulunur. Kül rengi beneklerle birlikte yetişkin olanları oldukça kalın yapılarda olacaktır. Bu benekleri baklava desenine de benzetmek mümkündür. Bazen bu benekler birleşerek zikzaklı bir yüzey oluşturabilirler. Şeritli engerek yılanı, Türkiye’de zehirli yılanlar arasında önemli bir yere sahiptir ve çok zehirlidir. Bu zemin üzerinde iri siyahımsı lekeler bulunur. Zehiri, hem insanlar hem de büyükbaş hayvanlar için tehlikeli olabilir.
Bu tür genellikle Ege, Akdeniz ve Orta Anadolu Bölgeleri'nde ve Kars yöresinde yaşar. Şeritli engerek yılanları genellikle dağlık ve sıcak alanlarda yaşamını sürdürmektedir. Bu yılanlar ormanlık alanlarda pek görülmeyecek türlerdendir. Genellikle yüksekliği 2000 metre olan yerlerde görülebilmektedirler. Bu nedenle yeşillik alanı pek sevmezler.
Şeritli Engerek
12) Bulgar Dağı Engereği (Vipera Bulgardaghica)
Bolkar Engereği, Bulgardağ Engereği olarak da adlandırılan Bulgar Dağı Engereği (Montivipera bulgardaghica), Türkiye'nin güneyindeki dağlara özgü endemik bir engerek türüdür. Diğer tüm engerekler gibi zehirlidir. Şu anda hiçbir alt tür tanınmamaktadır. Yaklaşık 78 cm maksimum toplam uzunluğa (gövde + kuyruk) kadar büyür. Bu Bulgar Dağı (Bolkar Dağı), Niğde İli, Güney Orta Anadolu, Türkiye'de dağlarda bulunur. Tipik mahalli Kilikya Torosları (Kar Boğhaz, Bulgar Dağı, 2500 m) ili Niğde ( Karbogaz, Bolkar dağı Ulukışla, 8,200 ft), Güney Orta Anadolu, Türkiye'dir. Bu tür, IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi'ne göre en az endişe altında olarak sınıflandırılmıştır. Ayrıca Berne Sözleşmesi kapsamında korunan bir tür (Ek III) olarak listelenmiştir. Bu tür M. xanthina'nın bir alt türü olacak şekilde tanımlanmış daha sonra Montivipera cinsine taşınmıştır.
Bulgar Dağı Engereği
13) Kafkas Burunlu Engereği (Vipera Transcaucasiana)
Kafkas burunlu engerek olarak da tanınan Vipera transcaucasiana, zehirli engerek türüdür ve özellikle Gürcistan ile Kuzey Anadolu'nun belirli bölgelerine endemiktir. Bu yılanın toplam boyu 75 santimetre kadar olabilir. Ancak genellikle bu büyüklükte nadir rastlanır. Açık gri, kül grisi, gümüş grisi, parlak gri ve beyazımsı gri renkte derisi bulunan bu yılanın üzeri kalın çizgili desenlerle kaplıdır. Baş bölgesinde veya burun kısmında belirgin bir işaret bulunmaz. Ancak, başının arka kısmında hafif bir V işareti görülür. Göz irisleri genellikle altın veya bakır tonlarındadır. Yeni yumurtadan çıkmış olan bu yılanlar da yetişkinleri gibi renk ve desene sahiptir. Bu tür, Gürcistan ve Anadolu'nun kuzey bölgesinde bulunur ve özellikle Artvin, Rize, İstanbul, Bursa, Sakarya, Düzce, Bolu, Zonguldak, Karabük, Çankırı, Çorum, Kastamonu, Tokat, Ordu, Giresun, Sivas, Erzurum ve Ardahan'da görülmüştür.
Kafkas Burunlu Engereği
B) Kırbaç Yılanları (Colubridae Ailesi)
Bu ailenin yılanlarında kafatasındaki maxilla, palatin ve pterygoid kemikler hareketlidir ve bu kemikler üzerinde dişler bulunmaktadır. Genellikle zehir dişlerine sahip olmayan bu türler, dişlerin üst çene kemiğinin arka kısmında yer alması nedeniyle, bir insanı ısırıp zehirlemeleri olası değildir. Colubridae ailesine ait yılanların boyutları genellikle 1-2 metre arasında değişir. Tüm yılan türlerinin yaklaşık 3/4'ü bu aileye aittir. Tahmini olarak 250'den fazla genus ve 1.000'den fazla tür bu aileyi oluşturur. Bu nedenle, hem vücut biçimleri hem de habitatları son derece çeşitlidir.
Türkiye'de, Bu Yılan Ailesine Ait Kabul Edilen 2 Zehirli Tür Vardır:
1) Çukurbaşlı Yılan ( Malpolon Monspessulanus)
Bu yılanın vücut uzunluğu 2 metredir. Başının üst kısmında ve gözlerin arasında bir çukurluk bulunur. Vücutları silindir şeklinde ve başları boyunlarından daha geniş değildir. Renk ve desen özellikleri genç ve yetişkinler arasında biraz farklıdır. Gençlerde başın üstü sarımsı kahverengi lekelidir; bu lekeler genellikle sarımsı beyaz çizgilerle sınırlanır. Gövdenin üst kısmı gri veya zeytin yeşili olup bu zemin üzerinde siyah küçük lekeler bulunur. Alt kısmı beyazımsı ve ince siyah noktalıdır. Yaşla birlikte baş ve gövde lekeleri kaybolur. İnsanı ısırdığında bile zehrini aktaramaz, ancak ısırılan yerin şişmesine ve ağrıya neden olur. Zehri sadece avını yutarken etkili olur. Anadolu'nun Karadeniz sahil bölgesi dışında tüm Türkiye'de bulunurlar.
Çukurbaşlı Yılan
2) Kedi Gözlü Yılan (Telescopus Fallax)
Bu yılan türü ince boyunludur, göz bebekleri dikeydir ve vücut uzunluğu genellikle 1 metre kadardır. Üst tarafı gri veya gri kahverengi olup, bu zemin renk üzerinde ve sırtında siyah lekeler bulunur. Sırt lekeleri gövdenin arka kısımlarında ve kuyruk üstünde daha soluk renkli, bazen de belirgin olmayacak kadar siliktir. Türkiye'de bu tür Batı, Güney ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri'nde bulunur.
Kedi Gözlü Yılan
C) Mercan Ve Kobra Yılanları (Elapidae Ailesi)
Elapidae, yani elapidler, dünya çapında tropik ve subtropik alanlarda, Hint Okyanusu ve Pasifik bölgesinde dahi dağılmış olan bir zehirli yılan familyasıdır. Elapid ismi, Yunancada "deniz balığı" anlamına gelen "éllops" kelimesinden kaynaklanmaktadır. Bu yılanların özellikleri arasında zehir enjeksiyonu için kullanılan sabit ve boş bir dizi zehir dişi ve 18 cm (Drysdalia) ile 6 metre (Ophiophagus) arasında değişebilen boyutları bulunur.
1) Walterinnesia Aegyptia (Çöl Kobrası)
Çöl kobrası (Walterinnesia Aegyptia, Walterinnesia morgani), Elapidae familyasınına bağlı Ortadoğu'ya özgü zehirli bir tür. Türkiye'de yaşayan tek kobra türüdür. Çöl kobrası'nın boyu ortalama 190–200 cm aralığındadır. Gözleri nispeten iri olup, göz bebekleri yuvarlaktır, Vücudunu kaplayan pullar vücudun ön yarısında çıkıntısız olup, vücudun arka yarısında ve kuyruk üstünde bariz şekilde çıkıntılı yapıdadır. Parlak siyah ve lekesiz sırt rengi ile Kara yılan (Dolichophis jugularis) ile karıştırılabilir. Genç bireylerde sırt zemin rengi üzerinde hafif açık renkli lekeler bulunabilir, fakat erginlik evresinde bu lekeler kaybolup, sırt tamamen lekesiz parlak renkli halini alır. Baş üzerinde simetrik düzenli 9 plak bulunur. Ventral bölgesi sırt renginden daha açık tonlarda veya koyu mavimsi gri tonlarda ve lekesizdir. Zehir dişleri büyük ve sabittir. Zehir dişilerin gerisinde maksil kemiği üzerinde başka diş bulunmaz.
Çöl kobrası genel olarak Türkiye'nin güneydoğusunda bulunan Şanlıurfa ili, Irak'ın büyük çoğunluğu, batı İran (Huzistan Eyaleti ve Fars Eyaleti) ve Arap Yarımadası (Kuveyt ve Suudi Arabistan) yayılım gösterir. Suriye'den varlığı kaydedilmiştir.
Habitat olarak genellikle taşlı çöller, bitkili çakıllı çöller, bozkır alanları, vahalar ve tarım arazilerinde gibi biyotopları tercih eder. Sulama kanalları boyunca yayılır, sebze tarlalarında ve zeytinliklerde bulunabilir. İran'daki eski su kehrizlerinde (tünellerde) bulunabilir.
Çöl Kobrası
Bu yılan engerek yılanlarına göre çok daha farklı bir görünüme sahiptir. Siyah bir renge sahip olan bu yılan, rengi nedeni ile oldukça korkutucu olduğu için insanlar gördükleri yerde genellikle bu yılana zarar vermektedir. Bu nedenle çöl kobrasının nesli tükenmektedir. Türkiye’de yaşayan tek kobra olması nedeni ile bizim için çok değerlidir. Bu yılanların gözleri oldukça büyük ve sırt pulları net bir şekilde görülebilmektedir. Rahatsız edildiğinde ve saldıracağı zaman kuvvetli bir şekilde tıslar. Bitki örtüsünün az olduğu ve çöl olan alanlarda çok sık görülürler. Aşlık ve kumluk bölgeler bu yılanlar için en ideal bölgelerdir. Bunların yanı sıra vadilerde ve insanların az olduğu bahçelerde çok görülürler.
D) Boidae Ailesi (Boa Yılanları)
Boidae familyasına ait yılanlar genellikle zehirsizdir. Bu familya, boaları ve pitonları içerir. Bu yılanların çoğu avlarını öldürmek için zehir yerine sıkıştırma veya boğma yöntemini kullanır. Yani, bu yılanlar avlarını sarmalar ve boğarlar. Bu sıkıştırma teknikleri o kadar etkilidir ki, av genellikle birkaç dakika içinde ölür. Yani, Boidae familyasındaki yılanlar genellikle insanlar için zehirli değillerdir. Ancak bu tehlikeli olmadıkları anlamına gelmez. Bu yüzden tehlikeli olabilecekler kategorisinde zehirli yılanlarla beraber anmak istedik.
1) Kum Yılanı (Eryx Jaculus)
Türkiye'deki tek boa türü Eryx jaculus (Kum Yılanı)'dır. Eryx jaculus, Boidae familyasına ait bir yılan türüdür ve bu tür genellikle zehirsiz olarak kabul edilir. Eryx jaculus, daha çok sıkıştırma veya boğma yöntemini kullanarak avını avlar. Bu yılan türü, avını zehirlemek yerine, sıkıca sarılarak ve sıkıştırarak öldürür. Yani, Eryx jaculus türü yılanın insanlar için zehirli bir tehlikesi bulunmamaktadır. Karnı pullarla değil, plaklarla kaplıdır. Plakalar, eryx jaculus türünde karın kısmını enine kaplamıştır. Daha dar olarak vücudun orta kısmında yer alır.
Kum Yılanı
Yukarıda belirtilmiş olan yılan türleri Türkiye’de Zehirli Yılanlar olarak bilinen en önemli türlerdir. Ancak başta engerek yılanları olmak üzere neredeyse tüm zehirli yılan türlerimiz nesli tehlikede olan türler içindedir. Mümkün olduğunda görüldüğü zaman zarar verilmeden uzaklaşılmalı veya uzaklaştırılmalıdır.
İyon Böcek İlaçlama ve Pest Kontrol firması, evlerinizde, bahçelerinizde ve iş yerlerinizde yılanlar ile karşılaştığınız her an sizin bilgili ve güvenilir bir desteğiniz olarak her zaman yanınızdadır. Yılan problemlerinizi etkili ve hızlı bir şekilde çözmek için firmamızın deneyimli ve uzman ekibinden 7/24 yardım alabilirsiniz. Acil durumlarda veya danışma ihtiyacı duyduğunuzda, her zaman hizmetinize hazır olan firmamıza 0 232 384 28 22 numaralı telefon üzerinden ulaşabilirsiniz. İyon olarak yaptığımız yılan mücadelesi hizmeti hakkında daha fazla bilgi almak için burayı tıklayabilirsiniz. Sizin için güvenli ve yılanlardan uzak yaşam alanları oluşturmak için biz buradayız.
Yılan Isırılmaları ve Yılan Mücadelesi Hakkında Bu Makaleleri De Okuyabilirsiniz;
Yılan Isırması Halinde Ne Yapılmalı? Ne Yapılmamalı?
