Keneler küçük araknidlerdir. Karmaşık yaşam döngülerini tamamlamak için kan öğünleri gerekir. Keneler bilimsel olarak Arachnida (örümcekleri içeren bir sınıflandırma) olarak sınıflandırılır. Fosil kayıtları kenelerin en az 90 milyon yıllık bir geçmişe sahip olduklarını göstermektedir. Dünyada 800'den fazla kene türü vardır, ancak sadece iki kene ailesinin, hastalıkları insanlara ilettiği bilinmektedir. Bunlar: Ixodidae (sert keneler) ve Argasidae (yumuşak keneler) dir. Sert kenelerin sırtında, bir scutum veya sert plaka bulunurken, yumuşak kenelerde bu yoktur.
Keneler için birçok yaygın isim vardır. Örneğin; köpek kene, geyik kene ve Afrika kene... Bu isimler bilimsel literatüre de geçmiştir. En yaygın isimler genelde kenelerin bir cinsini temsil eder. Bununla birlikte "kırmızı" ortak adı, insanlar tarafından kanla beslenen hemen hemen her keneyi tanımlamak için kullanılır.
Kene Habitat ve Alışkanlıkları
Kenelerin yumurta, larva, nimf ve yetişkin erkek ile dişi keneleri içeren karmaşık bir yaşam döngüleri vardır. Larvaların, nimflerin (tohum keneleri de denir) ve yetişkinlerin hepsinin kan yemeklerine ihtiyacı vardır. Keneler zıplamaz, uçmaz ya da düşmez. Sadece bacaklarıyla uzanırlar ve veya sürünürler. Bazı larvalar konakçıları tercih etmesine rağmen, su perisi ya da yetişkin fazındaki kenelerin çoğu, insanlar da dahil olmak üzere, birkaç farklı hayvan türünden kan yemeği alır. Birkaç larva kenesi türü dışında, olgunlaşmamış fazlar (larvalar, nimfler) genellikle kan yemeğini nerede aldıkları konusunda daha az seçicidirler. Bunların yılanları, amfibileri, kuşları ve memelileri ısırdığı bilinmektedir. Larvalar çok küçüktür (altı ayaklı bir inçin yaklaşık 1/32).
Yumuşak keneler ile hastalık iletimi 1 dakikadan daha kısa bir sürede gerçekleşebilir. Bu yumuşak kenelerin bazılarının ısırması, yoğun ağrılı reaksiyonlar üretir. Keneler kan yemeği almadıklarında ölürler, ancak pek çok kene türü kan yemeği olmadan, bir yıl ya da daha fazla hayatta kalabilir. Sert keneler, günlerce yapışmaya ve beslenmeye meyillidir. Hastalık bulaşması, genellikle kene kanla dolu olduğu için, bir yemeğin sonuna yakın bir yerde gerçekleşir. Sert bir kenenin patojenleri iletmesi saatler sürebilir.
Keneler, insanlar ve hayvanlar için hastalıkların vericileridir (vektörler). Keneler hastalığı birçok konağa aktarabilirler. Bazıları sığırlarda % 90'a varan ve inekleri öldürebilen, Texas humması (sığır babesiosis) gibi ekonomik zararlara neden olur. Kenelerin tükürük ve ağız salgılarındaki mikroplar, konağın cildine ve kanına girdiğinde vektör olarak hareket eder. Kenelerin hastalık vektörleri olduğu 1800'lerin ortalarında anlaşıldı ve araştırma yöntemleri geliştirildikçe (mikroskoplar, kültür teknikleri, doku boyama) kenelerin bulaştırabileceği çok çeşitli hastalıklar olduğu saptandı.
Kene Gerçekleri
- Keneler bilimsel olarak Arachnida (örümcekleri içeren bir sınıflandırma) olarak sınıflandırılır. Fosil kayıtları kenelerin en az 90 milyon yıl olduğunu göstermektedir.
- Çoğu kene ısırığı zararlı mikropları iletmez.
- Kene kaynaklı çeşitli hastalıklar vardır.
- Kene ısırmasından sonra genellikle günler ile haftalar arasında gelişen çok çeşitli semptomlar vardır. Belirtiler bulaşan mikroplara bağlıdır.
- Tüm kene ısırıkları için lokal temizleme ve antibiyotik krem uygulanabilir.
- Her türlü kenenin çıkarılması için güvenli ve etkili yöntemler vardır.
Kene Isırıklarını Önlemek Mümkün müdür?
Akarisitler keneleri ve akarları (kene karşıtı ilaçlar) öldürecek kimyasallardır ve kenelerin yaygın olabileceği yüksek kullanımlı, sınırlı alanlarda kullanılmaktadır. Kene habitatlarının azaltılması (örneğin, yaprak çöpünün, uzun otların ve fırçanın çıkarılması) küçük ölçekli çalışmalarda etkili olur. Daha yeni kontrol yöntemleri arasında, enfekte olmuş kenelerin endemik olduğu bölgelerde yemlenmiş tüpler, kutular ve besleme istasyonları kullanılarak hayvan konakçılara akarisitler uygulanır. Mantarlar, parazitik nematodlar ve parazitik eşek arısı ile biyolojik kontrol de, kene popülasyonunun azaltılmasına yardımcı olabilir. Kene ısırıklarından korunmak için aşağıdaki yollar izlenebilir:
- Genellikle Nisan-Eylül aylarında kenelerin geliştiği açık alanlardan uzak durarak kene mevsiminden tamamen kaçınmak gerekir.
- Çöpleri insanların yaşadığı ve çalıştığı bölgelerden çıkarmak kenelere maruz kalmayı azaltabilir.
- Kene popülasyonlarının yüksek olabileceği ve kenelerin ikamet ettikleri yerler olan çimenli alanlardan ve çalılardan kaçınılmalıdır.
- Kenelerin kolayca görülebilmesi için açık renkli giysiler giyilmeli ve giysiler fırçalanmalıdır.
- Kenelerin bacaklara sürünmesini önlemek için pantolonlar botlara veya çoraplara sokulmalıdır.
- Böcek uzaklaştırıcı uygulanmalıdır. Keneleri püskürtmek için tasarlanmış markalar kullanılmalı ve etiket talimatları izlenmelidir.
- DEET içeren kovucuların çocuklarda kullanılmasından kaçınılmalıdır ve talimatlar dikkatle uygulanmalıdır. % 15 veya daha düşük konsantrasyonlara sahip DEET içeren kovucular çocuklar için uygun olabilir.
- Bazı kovucular doğrudan cilde, diğerleri de giysilere uygulanabilir. Permetrin içeren böcek kovucular giysilere uygulanabilir, fakat cilde uygulanamaz.
- Kenelerin bulunabileceği alanlara maruz kalınırsa kişinin kendisini, başkalarını ve evcil hayvanları derhal kontrol etmesi gerekir.
Kene İlaçlaması ve Kene Mücadelesi İle İlgili Çok Daha Detaylı Bilgiyi Sitemizin "Kene İlaçlaması" Bölümünden Okuyabilirsiniz...Tıklayın...
