Gümüş böcekleri, gümüşcün veya ingilizce ismi ile silverfish olarak adlandırılan bu böcekler kağıt zararlısı olarak bilinirler. Türün bilimsel adı, karbonhidrat ve dekstrin gibi protein bakımından yüksek nişastalı yiyecekler yeme eğilimi nedeniyle Lepisma saccharina'dır. Ancak, böceğin daha yaygın ismi kendine özgü metalik görünümü ve şekli ile "Gümüş böceği"dir. Küçük, basit, kanatsız böcek içinde gümüşi açık gri renktedir. Gümüş böcekleri tipik olarak 13-25 mm (0.5-1.0 inç) uzunluğunda gece böcekleridir. Karınları sonunda incelir ve onlara balık benzeri bir görünüm verir. Rengi beyazımsıdır, ancak yaşlandıkça grimsi bir renk tonu ve metalik bir parlaklık geliştirirler. Ayrıca Nicoletiidae ailesi gibi, Zygentoma'nın diğer üyeleri tamamen gözsüz olmasına rağmen iki küçük bileşik gözü vardır. Apterygota'daki diğer türler gibi gümüş böceği de tamamen kanatsızdır. Uzun antenleri vardır ve bir balık gibi kıpır kıpır hareket ederler. Bu, görünümleri gümüş pullarıyla birleştiğinde ortak adlarına "Silverfish" ilham verir. Bu böcekler tipik olarak iki ile sekiz yıl arasında yaşarlar. Çevik koşucular olduklarından gezici örümcekler ve kırkayaklar da dahil tüm avcılarından hızlıdırlar, ancak bu hızları ek uzantılara sahip olmadıkları için sadece yatay yüzeylerde mümkündür. Bu nedenle duvarlara aynı hılza tırmanamazlar. Ayrıca gümüş böcekleri ışıktan da kaçınırlar.
Gümüş böcekleri Afrika, Amerika, Avustralya, Avrasya ve Pasifik'in diğer bölgelerinde bulunan kozmopolit bir türdür. % 75 ile % 95 arasında bağıl nem gerektiren, nemli alanlarda yaşarlar. Bu yüzden gümüş böcekleri tavan arasında, bodrumlarda, küvetlerde, lavabolarda, mutfaklarda, eski kitaplarda ve duşlarda bulunabilir. Benzer türleri Ctenolepisma longicaudata ve Ctenolepisma quadriseriata'dır. Bu benzer böcek türleri de gümüş böceği olarak bilinir.
Üreme ve Yaşam Döngüsü
Gümüş böcekleri üremeden önce, yarım saatten fazla sürebilen üç faz içeren bir ritüel gerçekleştirirler. İlk aşamada, erkek ve dişi yüz yüze durur, titreme antenleri dokunur, ardından tekrar tekrar geri çekilir ve bu konuma geri döner. İkinci aşamada, erkek kaçar ve dişi onu kovalar. Üçüncü aşamada, erkek ve dişi yan yana durur ve kuyruktan başa döner, erkek kuyruğunu dişi karşısında titreştirir. Sonunda ise erkek, dişinin yumurtalarını döllemek için dişinin vücuduna gossamer ile kaplı bir sperm kapsülü olan bir spermatophore bırakır. Dişi, aynı anda 60'dan az yumurtadan oluşan grupları, küçük yarıklara yerleştirir.
Yumurtalar oval şekilli, beyazımsı, yaklaşık 0.8 mm (0.031 inç) uzunluğundadır. Yavruların yumurtadan çıkması 2 hafta ile 2 ay arasında sürmektedir. Bir gümüş böceği yaşamı boyunca genellikle 100'den az yumurta bırakır. Yumurtadan çıkan perileri beyazımsıdır ve küçük yetişkinler gibi tüy dökerler. Genç gümüş böceği 3 ay sonra yetişkin olmaya başlar ve beyazımsı bir görünüm ile metalik bir parlaklık geliştirir. Yaşamları boyunca 17 ile 66, bazen de tek bir yılda 30 defa -çoğu böcekten daha fazla- tüy dökebilirler. Silverfish, yetişkinliğe ulaştıktan sonra tüy dökmeye devam eden birkaç böcek türü arasındadır.
Beslenme Alışkanlıkları
Gümüş böcekleri, yapıştırıcılarda nişasta ve dekstrin gibi polisakkaritler içeren maddeleri tüketirler. Bunlar kitap ciltleri, halı, giysi, kahve, kepek, tutkal, saç, bazı boyalar, kağıt, fotoğraf, alçı ve şekeri içerir. Macunu tüketmek için duvar kağıdına zarar verirler. Ayrıca duvar halılarına da zarar verebilir. Yiyebilecekleri diğer maddeler arasında pamuk ölü böcekler, keten, ipek, kalan kırıntılar hatta kendi exuvia (tüy dökmüş dış iskelet)ları vardır. Kıtlık sırasında bir gümüş böceği, deri ve sentetik kumaşları bile tüketebilir. Gümüş böcekleri, su varsa yemek yemeden 1 yıl ya da daha fazla yaşayabilir. Bu böcekler malların tüketimi ve imhası nedeniyle ev zararlıları olarak kabul edilir. Bununla birlikte, yiyeceklerin ve diğer hasar türlerinin kontaminasyonundan sorumlu olmalarına rağmen, hastalık bulaştırmazlar. Kulak perukları , ev kırkayakları ve tükürme örümceği Scytodes thoracica gibi örümcekler, gümüş böceklerinin avcılarıdır.
Ülkemizde bulunan Gümüşcün, Lepisma saccharina = Gri balıkçıl: Şeker yer; geceleri hareketlidir. Banyo ve mutfak gibi nemli yerlerde bulunurlar. Kozmopolittirler; 12 mm. boyundadır; bileşik gözleri 12 ommatidiyum ludur; kaygan yerlere tırmanamazlar. Kitap, kağıt kaplama ve yünlü pamuklu kumaşları yerler. 100 kadar yumurta bırakırlar. 1-4 yıl yaşarlar.
- Termobia domestica: Ekmek fırınlarında bulunurlar; kozmopolittirler. Evlerde nemli ve sıcak yerlerde yaşarlar. L. saccharina'dan parlak olmamasıyla ayrılırlar. 60 kadar deri değiştirebilirler.
- Ctenolepisma lineatum ve Allacrotelsa kraeplini.
- Diğer familyalar Nicolettidae: Toprak içinde termit ve karınca yuvalannda yaşarlar;: tropik ve subtropiklerde bulunurlar; Lepidotrichidae Nearktik'te yaşarlar.
Kaynak: Vikipedia